مهندس ناظر کیست و چه وظایفی دارد؟

مهندس ناظر کیست و چه وظایفی دارد و نظارت ساختمان چیست؟ در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم و وظایف و مسئولیت هایی که یک مهندس ناظر اعم از نظارت بر اجرای درست سازه، نحوه برخورد با افراد مختلف در پروژه، مسائل حقوق مهندسی، شیوه نامه نگاری با افراد مختلف و … را بررسی کنیم.

افزایش ایمنی و کنترل کیفی انواع پروژه های عمرانی بر عهده مهندس ناظر ساختمان پروژه های مختلف می باشد. از آنجا که در حرفه نظارت ساختمان، پیچیدگی های فنی و حقوقی بسیاری وجود دارد، بی تردید برای مهندسانی که با خطرات موضوع آشنایی ندارند و مهندسان جوانی که به یکباره و پس از دریافت پروانه اشتغال وارد این حرفه می شوند ممکن است تبعات نامناسبی داشته باشد لذا با افزایش سطح آگاهی مهندسان و کسب تجربه فنی لازم قبل از قبول مسئولیت مهم و سنگین نظارت، می توان راهی پیدا کرد تا علاوه بر ارتقای کیفیت فنی ساختمان ها، از فشارها و تنگناهای قانونی و عرفی آنان بکاهیم تا با مصونیت بیشتر و اطمینان خاطر به ارائه خدمات مهندسی بپردازند.

تعریف مهندس ناظر ساختمان

در ابتدا می خواهیم ببینیم ناظر ساختمان در پروژه های عمرانی کیست. ناظر ساختمان یک شخص حقیقی یا حقوقی است که دارای پروانه اشتغال به کار نظارت ساختمان در یک یا چند رشته از رشته های ساختمان بوده و بر اجرای صحیح عملیات اجرایی در حیطه پروانه خود نظارت می کند.

انواع پروژه های نظارت ساختمان 

در حال حاضر اکثر پروژه های نظارت ساختمان به صورت تک ناظره و یا چهار ناظره است. تقسیم بندی پروژه های مختلف به تک ناظره و چهار ناظره توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان و بر اساس متراژ و میزان اهمیت پروژه می باشد.

وظایف مهندس ناظر ساختمان

مهندس ناظر در قدم اول باید تعریف درستی از وظایف خود و سایر افراد که در پرژوه حضور دارند مثل کارفرما، مهندس طراح، پیمانکار و … داشته و علاوه بر آشنایی کامل با وظایف خود تا حدی با آن ها نیز آشنا باشد. هم چنین لازم است مهندس ناظر به خوبی با نهاد ها و مراجع صنعت ساختمان و ساختمان سازی مثل نظام مهندسی، شهرداری و … آشنا بوده تا بتواند در مواقع لازم با آن ها مکاتبه های لازم را داشته باشد. 

نظارت مهندس ناظر، از زمان صدور پروانه ساختمان توسط مرجع صدور پروانه آغاز و با صدور گواهی پایان کار خاتمه می یابد. .

وظایف مهندس ناظر جنبه کنترلی دارد و در صورت عدم انطباق کار در حال اجرا با نقشه ها و مشخصات مصوب، الزامات قانونی، مقررات ملی ساختمان و سایر ضوابط لازم الاجرا، مکلفند ضمن تذکر کتبی به سازنده و کارفرما، مراتب را به مرجع صدور پروانه ساختمان اعلام و حسب مورد، درخواست اصلاح یا توقف عملیات اجرائی و الزام سازنده و کارفرما به رعایت ضوابط لازم الاجرا نمایند. مهندس ناظر ساختمان به تنهایی مجاز به اعمال تغییرات در نقشه ها و مشخصات فنی نمی باشد.

خروجی بازدید های مکرر مهندس ناظر ساختمان، غالباً در گزارش های مرحله ای وی می باشد. لذا ناظر باید به شیوه نگارش نامه های اداری، دستور کارها و خصوصاً گزارش نویسی جهت ارائه گزارشات مناسب و محکمه پسند، مسلط باشد و از ادبیات مهندسی و حقوقی استفاده نماید.

متاسفانه تعداد بسیاری از مهندسان ناظر حتی مهندس های ناظر با تجربه های جند ساله در سال های اخیر به دلیل عدم شناخت قوانین حقوقی و حقوق مهندسی دچار محکومیت های قضایی شدند در حالی که در صورتی آشنایی با قوانین حقوقی و حقوق مهندسی و رد کردن گزارشات تخلف می توانستند به سلامت از این مشکلات عبور کنند.

سپرهای محافظتی مهندس ناظر ساختمان

با توجه به بحث های مطرح شده در قبل و خطراتی که مهندس ناظر را تهدید می کنند لازم است تا مهندسان ناظر ساختمان از سپرهای محافظتی برای جلوگیری از پیش آمدن این اتفاقات ناگوار استفاده کنند. یکی از مهم ترین سپرهای محافظتی بسیار مهم و موثر استفاده از بیمه است. به همین خاطر لازم است تا از بیمه های مناسب در این زمینه استفاده کرد.

ارجاع کار نظارت ساختمان

متداول ترین نحوه کسب درآمد از نظارت ساختمان برای مهندسان ارجاع کار نظارت از سازمان نظام مهندسی ساختمان است. در بعضی از شهرهای کشور سازمان نظام مهندسی مستقیما به مهندس ناظر پروژه ارجاع می دهد به این صورت که پس از درخواست مالک یا کارفرما نظام مهندسی به صورت تصادفی و بر حسب میزان متراژ و تعداد طبقات مهندس ناظری انتخاب می کند که پروانه نظارت او متناسب با این پروژه باشد.