معرفی اسکلت پیچ و مهره ای

با توجه به گسترش روزافزون صنعت ساخت و ساز استفاده از اسکلت های پیچ و مهره ای به طور چشمگیری گسترش یافته است. در گذشته استفاده از سازه های پیچ و مهره ای تنها محدود به سوله ها و مجتمع های صنعتی و همچنین در صنایع نفت و گاز بود ولی امروزه شاهده استفاده گسترده از این سازه ها در ساختمان های اداری، مسکونی و تجاری نیز می باشیم.

سازه های پیچ و مهره ای به دلیل عدم نیاز به جوشکاری و سرعت بالای نصب آن ها بسیار مورد توجه می باشند. در ادامه به بررسی مهمترین مزایا و معایب استفاده از این سازه ها خواهیم پرداخت.

مزایای اتصالات پیچ و مهره ای

• کم هزینه بودن کارهای نصب و اجرا

• امکان باز نمودن سازه و استفاده مجدد

• محدودیت در تامین وسایل و تجهیزات جوشکاری

• عدم نیاز به کارگر ماهر

• بی سر و صدا بودن هنگام نصب و اجرا

• شرایط محیطی کار

کیفیت ساخت اسکلت های پیچ و مهره ای

اگر بخواهیم مقایسه ای میان اسکلت بتنی، جوشی و پیچ و مهره ای داشته باشیم به طور کلی اسکلت های پیچ و مهره ای از کیفیت ساخت بالاتری برخوردار می باشند. دلیل این امر این است که تمامی عملیات این سازه ها در محل کارخانه و به دور از عوامل مخرب انجام می گیرد. در اتصالات جوشی سازه های فلزی کلیه عملیات در محل ساخت و توسط دستگاه های جوش دستی انجام می گیرد و در کیفیت کار پایین می آید همچنین در سازه های بتنی نیز مقاومت نسبت به دو سازه ذکر شده کمتر می باشد.

مقایسه اسکلت پیچ و مهره ای با اسکلت جوشی

همان طور که ذکر شد اسکلت جوشی دارای محدودیت هایی از قبیل تامین برق و بکارگیری دستگاه های جوش مدرن ، عدم وجود تیم های متخصص و رنگ آمیزی و زنگ زدایی صحیح می باشد به همین دلیل این سازه ها فاقد کیفیت لازم بوده و پروسه ساخت آن ها نیز طولانی است.

انواع پیچ های مورد استفاده در اتصالات پیچی

در اتصالات پیچ و مهره ای معمولا از دو نوع پیچ معمولی و پیچ پرمقاومت استفاده می شود. تقسیم بندی پیچ های معمولی و پیچ های پرمقاومت با توجه به مقاومت نهایی آن ها و نوع مصالحی که در ساخت و تولید آن ها به کار می رود، انجام می گیرد.

پیچ های معمولی

مصالح پیچ های معمولی از نوع فولاد نرمه یا کربن کم می باشد. ویژگی این پیچ ها را می توان به صورت زیر بیان نمود.

پیچ های ۳٫۶، ۴٫۶، ۴٫۸، ۵٫۶ در استاندارد DIN آلمان جزو پیچ های معمولی محسوب می شود.

پیچ های معمولی از قطر ۱۲ میلی متر تا ۳۶ میلی متر در بازار یافت می شود.

پیچ های معمولی ممکن است تحت بارهای متناوب نظیر نیروهای ناشی از لرزش، نوسان، ضربه و نیروهای دینامیکی شل شده و مهره ها از پیچ جدا شوند.

استفاده از پیچ های معمولی فقط در اتصالات اتکایی مجاز می باشد.

پیچ های پرمقاومت

عرضه پیچ های پرمقاومت تحول زیادی در صنعت سازه های فولادی و اتصالات آن ها به وجود آورد. مصالح پیچ های پر مقاومت از فولاد با کربن متوسط می باشد که خود مهره آن ها به وسیله عملیات مرغوب سازی (حرارت دهی و کاهش حرارت) تولید می شوند و قبل از شروع عملیات مرغوب سازی حدود ۱۶ الی ۳۵ ساعت گداخته می شوند. ویژگی این پیچ ها را می توان به صورت تیتروار زیر بیان نمود.

کل ظرفیت این پیچ ها مجموع دو مورد زیر می تواند باشد:

مقاومت برشی در سراسر قطر پیچ

اصطکاک ایجاد شده بین مهره و سطوح فلزی متصل شده

برای به دست آوردن ظرفیت اصطکاکی باید این پیچ ها به میزان ۷۰ درصد مقاومت کششی نهایی فولاد پیچ ها، پیش تنیده شوند.

ضوابط لازم جهت عملکرد مطلوب و مناسب اتصالات پیچ و مهره ای

برای اینکه یک اتصال پیچ و مهره ای عملکرد مطلوبی را در یک سازه داشته باشد و نقش اصلی خود را به خوبی و با کمترین نقص ایفا کند، لازم است در طراحی و نیز اجرای اتصال ضوابط خاصی مورد توجه قرار گیرد و این ضوابط معمولا توسط استانداردها و یا آیین نامه ها در هر کشور تبیین می شوند. در کشور ما ایران، رعایت مقررات ملی ساختمان، به عنوان فراگیرترین ضوابط موجود در عرصه ساختمان، امری الزامی می باشد و کلیه طراحان و مهندسین ملزم به استفاده از آن می باشند.

مشخصات و فواصل سوراخ ها در اتصالات پیچی

در اتصالات پیچی لازم است قطعات فولادی به نحو صحیح و متناسب با قطر پیچ سوراخ شوند. دقت در سوراخ کاری و سالم بودن بدنه سوراخ نقش مهمی در میزان مقاومت و باربری اتصالات پیچی ایفا می کند.